A. Doğrudan demokrasi
Tanım.- “Doğrudan hükûmet (gouvernement direct)” de denilen “doğrudan demokrasi (direct democracy, démocratie directe)”, halkın egemenliğini bizzat ve doğrudan doğruya kullandığı demokrasi tipidir. Doğrudan demokraside devlet için gerekli olan bütün kararlar, yurttaşlar topluluğu tarafından aracısız ve temsilcisiz olarak bizzat alınırlar. Doğrudan demokrasi, halkın halk tarafından yönetilmesini öngörmektedir. Dolayısıyla doğrudan demokrasi sistemi, demokrasinin ideal anlamına en yakın olan sistemdir.
Eski Yunan: Ecclessia.- Doğrudan demokrasiye antik çağda Yunan sitelerinde rastlanır. Bu sitelerde vatandaşlar, “agora” veya “forum” denen bir meydanda toplanır. Bu şekilde oluşan ec
İsviçre : Landsgemeinde.- Günümüzde doğrudan demokrasi sadece İsviçre’nin bir küçük dağ kantonunda ve dört yarım-kantonunda uygulanmaktadır. Bunlar Glaris Kantonu ile Aşağı ve Yukarı Unterwald, İç ve Dış Appenzell
Teorik Kökeni.- Doğrudan demokrasi sistemi, teorik olarak “halk egemenliği teorisi”ne dayanmaktadır. Halk egemenliği teorisi de, Rousseau’nun “sosyal sözleşme”
Pratik İmkânsızlık.- Doğrudan demokrasi, demokrasi idealine en yakın sistemdir. Ne var ki, günümüzde pratik güçlükler nedeniyle uygulanması imkansızdır. Milyonlarca kişiden oluşmuş bir devletin halkını bir meydanda toplamak mümkün değildir. O nedenle doğrudan demokrasi bugün için tarihsel ve ütopik bir değere sahiptir.
KUTU 10.3: İnternet, Doğrudan Demokrasiyi Mümkün Kılabilir mi?- Acaba internet sayesinde, vatandaşların oylarını kullanabilmesi için bir meydanda toplanmalarına veya sandık başına gitmelerine gerek kalmayacak mıdır? Diğer bir ifadeyle, internet, doğrudan demokrasinin “agora”sının, “forum”unun, yerini alabilecek midir? Kısacası “internet demokrasisi”, “web demokrasisi” veya “online demokrasi” mümkün müdür? Teknik olarak insanların oylarını internet aracılığıyla kullanması mümkün olabilir; ancak ortada bir sorun var: Bu usûlde “gizli oy” ilkesinin sağlanması mümkün değildir.(Bunu cidden anlamıyorum. 2000 yıl önce oyunu saklayarakmı kullanıyordu agoralar? Oyunu neden saklarsın?*) Bununla birlikte internet etkili bir siyasal katılma aracıdır. İnternetin demokrasi üzerinde yaygınlaştırıcı ve geliştirici bir etkisi olabilir. Ancak bu anlamda internet ile demokrasi arasındaki bağ, anayasa hukukunun değil, siyaset biliminin alanına girer (Siyaset bilimi açısından bu konu hakkında yapılan bir çalışma için bkz. Sertaç Serdar, “İnternet Demokrasisi”, Bilgi ve Toplum, 1999, Sayı 2, s.9-16).
*nejat satı'nın sorusu.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder